به نام یگانه دادار پاک و مهربان

هدف اصلی من از این مطلب ریشه یابی کلمه ی " دوغ " بکار رفته در نام روستای دوغ آباد است.همان طور که همه ی شما همولایتی ها می دانید،دوغ آباد نه دوغ زیاد دارد و نه هیچ دلیل عقلی به ما ثابت نمی کند که نام روستایی بدین قدمت را از روی دوغ به معنای یک مایع نوشیدنی برداشته باشند ،پس باید پشت این نام حکمت و پیشینه ی خاصی نهفته باشد.

در کتاب زاوه ی باستان آمده است که بر طبق افسانه ها ،دختر دقیانوس به نام " دغا " پس از مبتلا شدن به بیماری سختی توسط پزشکی در این منطقه مداوا می شود و او نیز به پاس داشت کار آن پزشک آبادی به نام دغاآباد در این منطقه احداث می کند. در تاریخچه ی دیگری که در کتاب مه ولات ماه ولایات آمده است.نام دوغ آباد را به دوغدو مادر زرتشت پیامبر ایرانی نسبت داده است.

اما من ابتدا می خواهم به ریشه یابی کلمه ی دوغ بپردازم و بعد به بررسی دو تاریخچه ی گفته شده در بالا بپردازم.در مطالبی که از اینترنت پیدا کردم رابطه ای را بین دو واژه ی دوغ و دختر دیدم که می تواند تا اندازه ای به ریشه یابی واژه ی مورد نظر کمک کند.

" دوغ " در میان مردمان آریایی به معنی " شیر " بوده است و ریشه ی واژه ی دختر، " دوغ در " به معنی شیر دوش بوده زیرا در جامعه ی کهن ایران باستان کار اصلی او شیر دوشیدن بوده است.به daughterدر انگیسی توجه کنید،gh در انگلیسی کهن تلفظی مانند آلمانی آن داشته و " خ " خوانده می شده ،در اوستا این واژه به صورت دوغذر doogh tharو در پهلوی دوخت بوده است.و بر طبق متن دوغ در اثر فرسایش کلمه به دختر تبدیل شده است.

به نظر من " دوغ " بکار رفته در نام دوغ آباد از همین ریشه است،زیرا در دو تاریخچه ای که در کتا بها آمده است منشا نام دوغ آباد دو بانوی اصیل بوده است.(هم دغا دختر دقیانوس و هم دوغدو دختر فری هیم اروان که زنی پاکدامن و یکتاپرست بوده است.)

حالا من می خواهم بر طبق شواهد موجود تاریخچه ای که نزدیک تر به نام دوغ آباد است را انتخاب کنم. برای بررسی دقیق تر ابتدا به آداب و رسوم مردم نگاهی می اندازیم و بعد به بررسی نام مکان های اطراف دوغ آباد می پردازیم. در روستا مکان هایی وجود دارد که مردم درآنجا با خداوند مهربان به راز و نیاز می پردازند.یکی از این مکان ها سرو قدیمی داخل روستا است.زنان روستا در پای این درخت روضه می خوانند و چراغ روشن می کنند و نذری می دهند، که تاریخی بودن و قدیمی بودن این درخت و جایگاه را حکایت می کند، زیرا درخت سرو و روشن کردن شمع و چراغ و مراسم روضه زنانه ریشه ی زردتشتی گری و آناهیتی دارد.

در مورد مکان های اطراف دوغ آباد می توان به کوه سبیره اشاره کرد که بر طبق شواهد موجود مانند گورستان گبرها که می گویند سبیره نام خود را از سه پیرگبر زردتشتی که در میان باغ های مجاور کوه دفن هستند ،گرفته است. از مکان های دیگر می توان به دشت دانیال و آب نده که نامهای خود از آناهیتا الهه ی آب ها گرفته اند اشاره کرد و همچنین می توان به مناطق تاریخی شهر سپید و قلعه ی دختر نیز اشاره کرد .

بر طبق متون تاریخی زمانی که منطقه ی مه ولات یکی از مناطق تحت قلمرو شاه گشتاسب کیانی بوده است زردتشت برای عرضه ی دین بهی به این منطقه می آید و شاه گشتاسب دین زردتشت را می پذیرد و اولین آتشگاه را در منطقه ی ترشیز بنا می کند.

به نظر من تاریخچه ی موجود در کتاب مه ولات آقای محمد وکیلی باید روشن تر و نزدیک تر باشد حالا نظر شما در مورد تاریخچه دوغ آباد چیست؟